Samen krijgen we die kriebelrupsen onder controle

Vooral volwassen sluipvliegen en sluipwespen zijn daarbij interessant, want de larven van deze parasitaire insecten zijn een natuurlijke vijand van de jeukrupsen. Recent is daar nog iets nieuws bijgekomen: er hangen sinds een aantal maanden twee opmerkelijke kasten in de buurt van de paardenweitjes.

De EPR (Eiken Processie Rups) kasten
De EPR kasten maken deel uit van de manier waarop de gemeente ’s-Hertogenbosch in onze wijk, samen met de commissie Groen en een heleboel enthousiaste bewoners, de overlast van de eikenprocessierups probeert aan te pakken.

Hierbij gaan we mee met de algemene landelijke tendens om alleen acute overlast aan te pakken met het wegzuigen van nesten. Op de lange termijn willen we namelijk naar een natuurlijke bestrijding door ervoor te zorgen dat de balans tussen de rupsen en hun natuurlijke vijanden herstelt kan worden. Momenteel is die balans verstoord: er komen voorlopig meer rupsen bij dan dat er sluipwespen en sluipvliegen bijkomen.

Intussen zijn de rupsen allang in het (laatste) ‘rups’ stadium beland. Ze vervellen dan niet meer, lopen ook niet meer en gaan met z’n allen in een nest zitten om te verpoppen. In deze poppen leggen sluipwespen en sluipvliegen graag hun eitjes. De met sluipwesp geïnfecteerde rupspoppen sterven. Ze groeien zo niet uit tot een mot, die later op zijn beurt uitvliegt en zelf eitjes kan gaan leggen waar volgend jaar weer nieuwe rupsen uitkomen…

Als de rupsen eenmaal samen in een nest gaan zitten wordt het eenvoudiger om, met een speciale techniek, voorzichtig een heel nest te verwijderen. Een aantal van deze nesten zijn intussen in de EPR kasten geplaatst. 

Wat gebeurt er in deze EPR kasten?
De kasten hangen in de buurt van de paardenweitjes, waar we met allerlei bloemen en planten (lees: voedsel voor insecten) een aantrekkelijke omgeving voor insecten proberen te creeren. Hopelijk gaan er een heleboel sluipvliegjes en sluipwespjes hun eitjes leggen in de poppen in de nesten die in de EPR kasten geplaatst zijn.
Er hangen twee kasten, de ene heeft een cilinder vorm en de andere (iets kleiner) heeft een rechthoekige vorm. In beide kasten zijn EPR nesten geplaatst. De cilindervormige kast heeft een soort rooster waar de sluipvliegjes en sluipwespjes in en uit kunnen vliegen. De truc is dat de vijanden van de eikenprocessierupsen zich gewoon in de EPR kast kunnen ontwikkelen: ze passen namelijk door de gaatjes en vliegen uit om weer andere rupsennesten aan te pakken. De eventuele toch uitkomende vlinders zijn te groot voor die gaatjes en kunnen het kastje niet uit en sterven daar.
De rechthoekige kast is zo gebouwd dat de vliegjes en wespjes er alleen in kunnen en niet meer uit. Hierdoor is er de mogelijkheid om te meten hoeveel vliegjes er uiteindelijk bij komen, je kunt ze tellen nadat ze uit het eitje zijn gekomen, en de kast niet uit kunnen.

Zo monitoren we of en in hoeverre het lukt om de populatie sluipvliegjes en sluipwespjes in de omgeving van de kasten toe te laten nemen. De afgelopen jaren is er al getest met deze kasten en er is gebleken dat één EPR kast 246 nesten in het daaropvolgend jaar kan voorkomen.

De laatste berichtgeving vanuit de gemeente laat zien dat we gelukkig dit jaar minder last gehad hebben van de rupsen. Er zijn minder meldingen van nesten binnengekomen en er hebben zich ook beduidend minder mensen met jeukklachten gemeld. Landelijk onderzoek heeft laten zien dat er vorig jaar in 55 procent van de eikenbomen rupsen zaten; dit jaar is dat zo’n 30 procent. Het lijkt er dus op dat het effect van preventieve maatregelen zorgt voor een veel kleinere populatie actieve rupsen. Deze tendens is hoopgevend en laten we met z’n allen proberen zo verder te gaan!